Diş Eti Hastalığı
Periodontal hastalıklar, dişeti ve dişleri destekleyen dokularda oluşan iltihabi hastalıklardır.
Sağlıklı Dişeti
Sağlıklı dişeti açık pembe renkte, sıkı kıvamlı, mat, diş ile birleştiği yerde bıçak sırtı gibi sonlanan, kurutularak çıplak göz ile bakıldığında yüzeyinde portakal kabuğundakini andıran pütürler görülen bir dokudur. Diş ile dişeti arasında yaklaşık 1-1.5 mm lik bir aralık bulunur. Bu aralık dişeti oluğu olarak adlandırılır. Periodontal hastalıklar işte bu dişeti oluğundan kaynağını alır. Sağlıklı dişetleri fırçalama sırasında kanamaz.
Diştaşı nedir?
Dişler düzgün temizlenmediğinde, üzerlerinde ve aralarında biriken yiyecek artıkları bakteriler üretirler. Bakteri plağı dediğimiz bu birikintiler, diş çürüklerinin ve dişeti iltihaplarının baş sorumlusu olup, zamanla tükürük ile birleşerek diştaşlarını oluştururlar.
Dişeti hastalıkları nasıl ilerler?
Dişler fırçalanmadığı zaman dişlerin üzerinde kalan birikintilere bakteri plağı denir. Bu plak içindeki bakteriler tarafından üretilen zararlı maddeler dişetlerine zarar verir. Bu maddeler dişetlerinin etrafındaki destek dokularını yıkar, dişetini dişe sıkıca bağlayan lifler yıkıma uğrar dişeti dişlerden uzaklaşır, oluşan periodontal ceplerde daha fazla bakteri plağı ve diştaşı birikir. Periodontal hastalık geliştikçe cepler daha da derinleşir. Böylece bakteri ve ürünlerinin daha derin dokulara ilerlemesi kolaylaşır kemiğe kadar ilerler ve dişi destekleyen alveol kemiğinde de yıkım başlar. Dişlerin kemik desteği yok olur bu safhaya kadar tedavi edilmez ise dişler sallanmaya başlar ve sonunda çekilir.
Sağlıklı dişetleri için dikkat etmeniz gerekenler
- Her gün dişlerinizi doğru şekilde fırçalayın ve diş ipi kullanın,
- Dengeli beslenin, boş kalorilerden ve çok yapışkan gıdalardan kaçının,
- Kendi kendinizi muayene etmeyi öğrenin ve rutin olarak bunu yapın. Böylece herhangi bir ağız içi veya dişsel değişikliğin ilk belirtilerini yakalayabilirsiniz.
- Senede en az iki kere dişhekimine giderek kontrol ve diş taşı temizliği yaptırın
Nedenleri
Diabet, şeker hastalığı
Diabet hastaları dişeti hastalıkları açısından yüksek risk grubuna girerler. Kişilerin enfeksiyona çok açık olduğu, kontrol altında olmayan diabet gibi durumlarda dişeti hastalığı genellikle çok daha şiddetlidir ve kontrol altına alınması daha güçtür. Mutlaka rutin dişeti kontrollerini yaptırarak ağız hijyenlerine ayrıca özen göstermelidirler.
Kötü beslenme
Vücudun, immun (bağışıklık) sisteminin zayıflamasına ve buna bağlı olarak, dişeti enfeksiyonu da dahil olmak üzere enfeksiyonlarla mücadelesinin zorlaşmasına neden olur.
Genetik yatkınlık
Eğer genetik bir yatkınlığınız var ise ağız bakımının kötü olması ile dişeti hastalığının gelişme olasılığı 6 kat daha artar. Ailede dişeti problemi olan bir kişi var ise mutlaka bir dişhekimine kontrole gitmelisiniz
Sigara
Sigara kanser, akciğer, kalp hastalıkları gibi bir çok önemli rahatsızlıklara sebep olur. Tüm bunların dışında ağız içi mukozası ve dişetleri için de çok zararlıdır dişeti hastalıklarının gelişmesine ortam hazırlar.
İlaç kullanımı
Doğum kontrol hapları, anti-depresanlar, kalp ilaçları gibi bazı ilaçlar ağız sağlığınızı etkiler. Bu yüzden bu ilaçlardan birini kullanıyorsanız lütfen diş hekiminize söyleyin ve ağız bakımınıza önem verin.
Hormonal değişiklikler
Hamilelik, ergenlik, menapoz, mensturasyon gibi hormonal değişikliklerin yoğun olduğu dönemlerde dişetleri daha hassas olur en ufak bir uyarana bile normalden daha fazla tepki verir ve bu da dişeti hastalıklarının oluşması için zemin hazırlar. Bu dönemde ağız hijyeninize ayrıca özen göstermeniz gerekmektedir.
Stres
Hipertansiyon, kanser gibi pek çok rahatsızlığın nedenlerinden biri olmasının yanında dişeti hastalıklarının da risk faktörlerindendir. Araştırmalar göstermiştir ki periodontal hastalıklarda dahil olmak üzere stres vücudun enfeksiyonla mücadelesini, hastalıklardan korunma kabiliyetini zorlaştırır.
Diş sıkmak ve gıcırdatmak
Sürekli diş ve dişetlerine gelen mikrotravmalar nedeniyle periodontal doku yıkımına sebep olur. Dişetlerindeki çekilmenin bir sebebi de diş sıkmaktır. Eğer böyle bir alışkanlığınız var ise bu travmaların zararını engelleyecek plaklar yapılması gerekir. Dişhekiminiz size en uygun olanı söyleyecektir.
Kötü yapılmış kuron köprü ve dolgular
Dişetine basan ve taşkın yapılmış dolgu, kuron ve köprüler dişetlerinde problem meydana getirir.
Bazı hastalıklar
Lösemi, AIDS gibi vücudun savunma sistemini etkileyen hastalıklar dişetlerinin durumunu daha kötü bir hale getirebilir.
Tedavisi
Dişeti hastalığının erken döneminde vakaların çoğunluğunda, diştaşı temizliği, plağın uzaklaştırılması ve düzgün bir kök yüzeyinin sağlanmasını takiben günlük etkin ağız bakımı başarılı bir tedavi için yeterlidir.
TEDAVİ ŞEKİLLERİ
Diş taşı temizliği
Rutin temizlik ve kontroller 6 ayda bir yapılırken periodontal hastalığı olan veya buna eğimli olan kişilerde hekimin belirleyeceği daha kısa aralıklarla temizlik işlemi yapılır. Ceplere yerleşen plağın içindeki mikroorganizmalar 3 ay içinde kemiğe zarar verebilecek kadar çoğalır. Sık diştaşı temizliği yaptırmak bu birikimi önleyerek kemiğin zarar görmemesini sağlar.
Kök yüzeyi düzleştirilmesi
Halk arasında küretaj olarak bilinen kök yüzeyi düzleştirilmesi, kök yüzeyine tutunmuş olan eklentileri özel küretler yardımıyla kazıyarak, yüzeyden uzaklaştırma ve sağlıklı kök yüzeyini açığa çıkartarak dişetinin tekrar kök yüzeyine yapışmasını sağlama işlemidir.
Gingivektomi ve Gingivoplasti
Bazı durumlarda iltihapsal, ilaca bağlı ya da kalıtsal olarak dişeti büyümeleri gözlenmektedir. Bu dişeti büyümelerine kemik erimesi eşlik etmiyorsa dişeti büyümelerini, dişle-dişeti arasındaki cebin yumuşak doku duvarını keserek çıkartabiliriz. Bu işleme Gingivektomi denir. Bu işlemden sonra genellikle dişetini cerrahi yöntemlerle düzelterek normal fizyonomisini geri kazandırmak için ise Gingivoplasti işlemi uygulanır.
Flap operasyonu
Periodontal cepler küretaj ve kök yüzeyi düzleştirilmesi ile sığlaştırılamıyorsa cerrahi olarak cebi oluşturan dişeti çıkartılır. Çok derin ceplerde dişeti bütün olarak kaldırılıp altında gerekli kök yüzeyi düzleştirme işlemleri yapılır, kapatılır ve dikişlerle yerine sabitlenir. Eğer bu aşamada erimiş olan kemiğin desteklenmesi gerekiyorsa ya da o bölgede kemik oluşturulabileceği düşünülüyorsa, defekt bölgesine sert doku greftleri ya da hastanın kendi dokusundan elde edilen kemik parçacıkları koyularak, kaybedilen dokunun geri kazanılmasına çalışılır.
Kron boyu uzatma operasyonu
Dişlerin (ağız içerisinde görünen kısımlarını) dişeti seviyesinin üstünde kalan kısımlarını uzatmak amaçlı yapılan basit bir işlemdir. Bazı durumlarda çürük veya kırık dişeti seviyesinin altına kadar ilerler yada dişlerin boyu çok kısadır. Bu gibi durumlarda yapılacak protetik(kuron ,köprü vb.) tedavilerin tutuculuğu ve dişeti sağlığı için dişeti seviyesinin kök kısmına doğru uzatılması gereklidir.
Diş etleriyle gülümseme
(Gummy Smile) Gülümsediklerinde diş etleri fazla gözüken vakalarda herhangi bir estetik diş hekimliği işlemi yapılacak olsa da olmasa da yapılacak küçük bir operasyon ile diş eti fazlalıkları uzaklaştırılarak daha hoş bir gülümseme elde edilebilir.