Çocuklarda Koruyucu Tedaviler
Çocuklar ağız bakımına yetişkinler kadar dikkat edemediğinden ve süt dişleri normal dişlere oranla daha organik bir yapıya sahip olduğundan çürüğe daha yatkındırlar. Okul öncesi çocuklarda diş fırçalama için bir teknik uygulatmak çok zordur. Bu yaşlarda önemli olan, çocuğa diş fırçalama alışkanlığı kazandırmaktır. Çocuklar diş fırçalarken çoğu zaman dişlerin görünen veya kolay ulaşılan yüzlerini fırçalar. Oysa çürüklerin önlenmesi için dişlerin ara yüzleri ve çiğneyici yüzeylerinin de temizlenmesi gerekir. Bu nedenle fırçalama okul çağına kadar anne-baba yardımı ve kontrolünde olmalıdır.
Çocuğun diş fırçası, yaşına ve ağız büyüklüğüne uygun olmalıdır. Sabah kahvaltısı sonrası ve gece yatmadan önce, sadece üçer dakikalık etkili bir fırçalama işlemi yeterlidir. Her iyi alışkanlık gibi diş fırçalama alışkanlığı da çocukluk döneminde kazanılması gereken bir alışkanlıktır.
Bebeklik döneminde ve üç yaşına kadar çocuklarda diş macunu kullanımı önerilmez. Diş macunu kullanımına üç yaşından sonra başlanmalıdır; ve çocuklara özel diş macunları tercih edilmelidir.
Özellikle annelerin sıklıkla yaptığı bir hata emzik ya da biberonu şeker, reçel vb. gibi gıdalara batırarak çocuklara uyumdan önce vermeleridir. Çocuklar bu biberonla uyku boyunca kalır ve ağızda sürekli şeker varlığı süt dişlerinde çürüklere neden olur. Bu çürüklere biberon çürüğü denir.
Çürük oluşmasını önleyen tedavilere koruyucu tedaviler denir. Bunlardan biri fissür ötücü diğeri ise flor uygulanmasıdır.
Fissur Sealant (Fissür Örtücü)
Diş çürükleri genellikle azı ve küçükazı dişlerinin, çiğneyici yüzlerinde bulunan “fissür” adı verilen oluklarda başlar.Sıvı bir dolgu olan Fissür örtücü ile bu olukların üzeri kapatılıp, o bölgeye mikrop, yemek artığı vs. nin sızması engellenerek çürük başlaması önlenir. Bu işlem, 6 yaşından itibaren çıkan kalıcı azı ve küçükazı dişlerine de uygulanabilir. Yapılan klinik uygulamalar sonucunda bu yöntemle yapılan tedavilerda çürük oluşumunun %70-80 oranında azaldığı görülmüştür.
Flor Uygulaması
Çürüğü engellemenin başka bir yolu da dişlere topikal (yüzeysel) flor uygulamasıdır. Bu şekilde dişlerin çürüklere karşı direncinin artırılması amaçlanır. Bilindiği gibi flor tüm ağız bakım ürünlerinde de bulunan bir maddedir. Diş hekimleri tarafından kullanılan formu özellikle diş çürüğüne yatkın bireylerde belli periyotlarla uygulandığında çürüklerin oluşmasını engellemeye yönelik sonuçlar vermektedir. Uygulama sıklığı ve miktarı uzmanlar tarafından bireyin yaşına ve çürük oluşum riskine göre belirlenmektedir.
Parmak – Emzik – Biberon Emme
Bebeklerin, en azından ilk dört ay anne sütü ile beslenmeleri ağız çevresindeki yumuşak doku ve kas fonksiyonlarının normal gelişimini sağlayacaktır. Anne sütünün yetersiz olduğu durumlarda fizyolojik başlıklı (damaklı, kesik uçlu) biberon kullanımı gerekir.
Emme fonksiyonu yeni doğmuş çocuklarda iç güdüsel bir harekettir ve 1.5 – 2 yaşına kadar devam eder. Eğer parmak emme alışkanlığı 3 – 6 yaş arasında hala devam ediyosa bu alışkanlık mutlaka giderilmelidir.
Biberonla beslenme ise en fazla 1.5 yaşına kadar devam edebilir Bu alışkanlığın devam etmesi yeni gelişmekte olan kas ve kemik yapıları üzerine basınç uygulayarak dişlerin yer değiştirmesine yol açar. solunum ve çene gelişmesi üzerine olumsuz etki eder. Bu durumda üst ön dişler öne, alt ön dişler ise geriye doğru eğilir, “ V ” şeklinde bir çene kavsi meydana gelir, üst ve alt ön dişler arasında açıklık oluşur. Alışkanlık 4 yaşına kadar bırakılırsa bu açıklık kapanır, tedavinin zamanlaması çok önemlidir.
Çocuk cesaretlendirilerek, ödüllendirilerek pozitif yönlendirilmelidir ama herşeye rağmen bu alışkanlıktan vazgeçememişse bir diş hekimine başvurarak profesyonel yardım alınması gereklidir.
Çocuklarda Yer Tutucular
Süt dişlerinin düşme zamanında önce kaybedildiği durumlarda alttan gelecek sürekli dişin yerini korumak amacıyla yapılan apareylere yer tutucu denir. Süt dişleri sürekli dişler gelene kadar ağızda çocuğa fonksiyon estetik ve fonasyon sağlamanın yanında alttan gelecek olan dişe de rehberlik eder. Çürük enfeksiyon travma ya da herhangi bir nedenle süt dişlerinin vaktinden önce kaybedildiği durumlarda eğer yer tutucu yapılmazsa ağızda gelişimsel bozukluklar ve çapraşıklıklar meydana gelir.
Çocuğun ağzından bir ölçü alınarak laboratura gönderilir ve dişlere uygun bir yer tutucu yapılır. Hazırlanan bu yer tutucu dişlere yapıştırılır ve alttan sürekli diş çıkana kadar 6 ayda bir hekim tarafından kontrol edilir. Çocuğa herhangi bir zarar vermez ve çiğnemesine engel teşkil etmez.
Çocuklarda Ağız Bakımı
Çocuklarda ağız bakımına tüm aileyi dahil etmeye çalışın ve rol model olun. Örneğin iyi bir alışkanlık kazandırmak için her gün aynı saatte diş fırçalayın
Bebeklerin Dişleri İçin Bakım Yöntemi
Keşfedebileceginiz çok fazla bilgi vardır ancak bu temel ilkeler iyi bir başlangıç sunar
Yeni doğan bebeğin diş etlerini emzirdikten sonra nemli bir bez ile nazikçe temizleyerek plak bakterinin önlenmesine yardımcı olun Diş macunu değil sadece su kullandığınızdan emin olur
Bebeğinizi yatağa bebek maması ya da şeker içeren meyve sularının olduğu bir biberon ile yatırmayın
Yaklaşık 4 ila 6 aylıkken diş çıkarmaya başladığı zaman bebeğinizin dişlerini fırçalamasına alışmasını sağlayın Ekstra yumuşak kıllı çocuk diş fırçası ve bezelye tanesi büyülüğünde florür içermeyen çocuk diş macunu en iyi seçenektir
Bebeklerde dahi diş eti iltihabı diş çürümesi ve diş çukurları oluşabilir. O nedenle erken aşamada pediatrik diş hekimine başvurmak iyi bir fikirdir.
Diş Çıkarma Sırası Nasıldır?
Bebek ve çocuklarda diş çıkarma ve dökülme zamanları şöyledir:
Alt Dişler
- Süt 1. keser dişi: 6-10 ay arasında çıkar, 6-7 yaşında düşer.
- Süt 2. yan keser dişi: 10-16 ay arasında çıkar, 7-8 yaşında düşer.
- Süt köpek dişi: 17-23 ay arasında çıkar, 9-12 yaşında düşer.
- Süt 1. azı dişi: 14-18 ay arasında çıkar, 9-11 yaşında düşer.
- Süt 2. azı dişi: 23-31 ay arasında çıkar,10-12 yaşında düşer.
Üst Dişler
- Süt 1.keser dişi: 8-12 ay arasında çıkar, 6-7 yaşında düşer.
- Süt 2. yan keser dişi: 9-13 ay arasında çıkar, 7-8 yaşında düşer.
- Süt köpek dişi: 16-22 ay arasında çıkar, 0-12 yaşında düşer.
- Süt 1. azı dişi: 13-19 ay arasında çıkar, 9-11 yaşında düşer.
- Süt 2. azı dişi: 25-33 ay arasında çıkar,10-12 yaşında düşer.
Bebeklik döneminde çıkmaya başlayan süt dişleri yaklaşık 12 yaşa kadar ağızda kalır ve çocuğunuzun hem ağız hem de genel sağlığında önemli rol oynar. Altı yaşından itibaren çocuk, karışık dişlenme dönemine geçer. Altı yaşında 1’inci büyük azı, 7-8 yaşında kesici dişler, 9-11 yaşları arasında küçük azılar ve köpek dişleri, 12 yaşında ise 2’nci büyük azı dişleri çıkar. Çocuklarda diş çıkarma dönemi 12 yaşında dişlerin düşmesiyle son bulmuş olur. Süt dişleri çürümeye daha yatkındır bu nedenle diş çıkarma döneminde çocuğunuzun ağzında çürükler oluşabilir. Ayrıca diş çıkarma döneminde dişlerde kırılmalar olabilir.